Έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια αρκετές συζητήσεις αλλά και προτάσεις νόμου για την αναγκαιότητα μείωσης του αριθμού των Βουλευτών της Βουλής των Ελλήνων και όλες στηρίζονται σε προφανείς λόγους που αναφέρονται στην ουσιαστική ,αναλογική και αποτελεσματική αντιπροσώπευση σε συνδυασμό με την σημαντική εξοικονόμηση πόρων.
Όμως είναι προφανές ότι «όλα τα ίδια μένουν» εφ΄ όσον κάθε αλλαγή στην κατεύθυνση μείωσης του αριθμού και της κατανομής των βουλευτικών εδρών «σκοντάφτει» πάντα στο γεγονός ότι οι εκλεγμένοι βουλευτές είναι σε κάθε περίπτωση απρόθυμοι να βάλουν εναντίον των συντεχνιακών τους συμφερόντων μειώνοντας κατά το 1/3 τις βουλευτικές έδρες που θα διεκδικήσουν σε επόμενη εκλογή.
Ένας απλός πολλαπλασιασμός των 100 λιγότερων εδρών επί το συνολικό ετήσιο κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό ενός Βουλευτή ( Βουλευτική αποζημίωση + αποσπασμένοι και μετακλητοί υπάλληλοι+ λοιπές παροχές) περίπου κατ΄ ελάχιστο €10.000 μηνιαίως επί 12 μήνες εξοικονομούνται €12.000.000, χωρίς να μειωθούν οι παροχές και οι διευκολύνσεις που παρέχονται στους εναπομείναντες 200.
Η οικονομική διάσταση του θέματος αν και «πιασάρικη» δεν είναι η πλέον ουσιαστική ούτε βεβαίως η μοναδική. Σοβαροί λόγοι αντιπροσωπευτικότητας και ουσιαστικής δημοκρατικής εκπροσώπησης είναι αυτοί που επιβάλλουν την προτεινόμενη αλλαγή, η οποία δεν αποτελεί απλό μαθηματικό υπολογισμό αλλά επανασχεδιασμό και αναδιάρθρωση των εκλογικών περιφερειών της χώρας.
Είναι επίσης σημαντικό η συζήτηση να ανοίξει, να βρεθούν τρόποι και να κατατεθούν προτάσεις για θέματα ‘όπως αυτό αλλά και για άλλα που βρίσκονται κατά καιρούς στην επικαιρότητα ‘όπως, το ασυμβίβαστο υπουργού βουλευτή, η ποσόστωση στην εκπροσώπηση των γυναικών, ο αριθμός των υποψηφίων ανά κόμμα και περιφέρεια, το μέτρο εκλογής μεμονωμένων υποψηφίων κλπ.
Όλα αυτά βέβαια παράλληλα αλλά και ανεξάρτητα από την αλλαγή του εκλογικού συστήματος.
Η παρακάτω ανάλυση, παρότι στο τέλος της κάνει μία αριθμητική και όχι ουσιαστική πρόταση για την μείωση των Βουλευτών στο επίπεδο των 2/3 του σημερινού αριθμού των, δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μία λύση στο πρόβλημα αλλά να δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα για μια ουσιαστική συζήτηση σχετικά με την αντιπροσωπευτικότητα και την κατανομή των βουλευτικών εδρών στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.
ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 25Ης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015
| Α/Α | ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΔΡΩΝ | ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ | ΨΗΦΙΣΑΝ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ |
| 1 | ΥΠΟΛ. ΑΤΤΙΚΗΣ | 15 | 463.918 | 346.085 | 74,60% |
| 2 | Β΄ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ | 9 | 284.365 | 210.544 | 74,04% |
| 3 | Β΄ΑΘΗΝΩΝ | 44 | 1.438.936 | 1.047.825 | 72,82% |
| 4 | ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ | 8 | 250.886 | 181.210 | 72,23% |
| 5 | ΑΡΚΑΔΙΑΣ | 3 | 131.244 | 65.209 | 49,69% |
| 6 | ΣΑΜΟΥ | 1 | 52.723 | 25.750 | 48,84% |
| 7 | ΛΕΣΒΟΥ | 3 | 132.951 | 60.923 | 45,82% |
| 8 | ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ | 1 | 32.647 | 14.260 | 43,68% |
| 9 | ΛΑΚΩΝΙΑΣ | 3 | 129.557 | 55.910 | 43,15% |
| 10 | ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ | 1 | 57.640 | 23.589 | 40,92% |
| 11 | ΦΛΩΡΙΝΗΣ | 2 | 89.526 | 35.247 | 39,37% |
| ΣΥΝΟΛΑ | 288 | 9.949.684 | 6.330.356 | 63,62% |
Μία προσεκτική παρατήρηση στον παραπάνω πίνακα, που απεικονίζει τις Περιφέρειες με την μεγαλύτερη άνω του 70% συμμετοχή καθώς και αυτές με ποσοστά κάτω του 50%, μας οδηγεί εύκολα στα παρακάτω συμπεράσματα -χωρίς βέβαια να υποτιμούμε την συνειδητή αποχή που επηρέασε σε κάθε περίπτωση καθοριστικά τα ποσοστά συμμετοχής,- :
- Οι περιφέρειες που χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη σε αυτές μεγάλων αστικών κέντρων παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά συμμετοχής, σε αυτές που αναφέρονται παραπάνω (Υπολοίπου Αττικής, Β΄ Θεσσαλονίκης, Β Αθηνών και Ηρακλείου) μπορούμε να προσθέσουμε την Α΄ Θεσσαλονίκης , την Β΄ Πειραιά και τις Περιφέρειες Λαρίσης και Αχαΐας με ποσοστά συμμετοχής 69,25%, 67,23%, 69,34%.και 68,54% αντίστοιχα, προϊόν της περιορισμένης ανάγκης μετακίνησης ετεροδημοτών προς αυτές.
- Σε αναντιστοιχία με τα παραπάνω η συμμετοχή στην Α΄ Αθήνας περιορίζεται στο 59,76% γεγονός που μπορεί να μας οδηγήσει στην υποψία ότι οφείλεται σε σημαντικό ποσοστό συνειδητής αποχής.
- Τις περιφέρειες με τα μικρότερα ποσοστά συμμετοχής μπορούμε να τις κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες: Σε αυτές όπου η δύσκολη πρόσβαση λόγω εποχής και αποστάσεων από τα αστικά κέντρα απέτρεψε σημαντικά την μετακίνηση των ετεροδημοτών (Φλώρινα και την Ευρυτανία, 39,37% και 43,68%αντίστοιχα). Σε αυτές στις οποίες θα πρέπει να προσθέσουμε την θαλάσσια μετακίνηση ως επιπρόσθετο παράγοντα αποθάρρυνσης μετακίνησης των ετεροδημοτών ( Σάμος, Λέσβος και Κεφαλλονιά, με 48,84%, 45,82% και 40,92 αντίστοιχα). Τέλος σε αυτές που η απόσταση τους από την Αθήνα και η πρόσβαση τους στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος είναι σχετικά άνετη και θα πρέπει να θεωρήσουμε ως περισσότερη πιθανή αιτία την αυξημένη συνειδητή αποχή χωρίς όμως αυτό να είναι βέβαιο ( Αρκαδία και την Λακωνία, με 43,15% και 49,69% αντίστοιχα).
Αποτελεί κοινό τόπο το γεγονός ότι οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν εκκαθαρισθεί και σε αυτούς εμφανίζονται πολλοί συμπολίτες μας οι οποίοι έχουν αποβιώσει με αποτέλεσμα οι εγγεγραμμένοι σε αυτούς να εμφανίζονται πολύ περισσότεροι από όσους είναι οι πραγματικοί εκλογείς.
Η πρόβλεψη του νομοθέτη, οι ετεροδημότες να μπορούν να ψηφίζουν στον τόπο που διαμένουν κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών, παρουσιάζει μία σειρά από δυσλειτουργίες που θα πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα και αποτελεσματικά ώστε ΟΛΟΙ οι πολίτες που το δικαιούνται να έχουν την δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Δυστυχώς όμως, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από το σύνολο των ετεροδημοτών μόνο 111.336 έχουν εγγραφεί στους ειδικούς καταλόγους ‘ώστε να ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους ( 47.478 στην Α Αθηνών, 23.245 στην Β Αθηνών,10.611 στην Α Θεσσαλονίκης).
Τέλος το χρονίζον αίτημα των αποδήμων που στερούνται το δικαίωμα να συμμετέχουν με την ψήφο τους στις πολιτικές εξελίξεις στην πατρίδα θα πρέπει να βρει πλέον την λύση του.
ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΑΝΑ ΕΔΡΑ
| Α/Α | ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΔΡΩΝ | ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ | ΨΗΦΙΣΑΝ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ | ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΑΝΑ ΕΔΡΑ |
| 1 | ΣΑΜΟΥ | 1 | 52.723 | 25.750 | 48,84% | 52.723 |
| 2 | ΦΛΩΡΙΝΗΣ | 2 | 89.526 | 35.247 | 39,37% | 44.763 |
| 3 | ΦΩΚΙΔΟΣ | 1 | 44.501 | 26.178 | 58,83% | 44.501 |
| 4 | ΛΕΣΒΟΥ | 3 | 132.951 | 60.923 | 45,82% | 44.317 |
| 5 | ΑΡΚΑΔΙΑΣ | 3 | 131.244 | 65.209 | 49,69% | 43.748 |
| 6 | ΓΡΕΒΕΝΩΝ | 1 | 43.603 | 24.018 | 55,08% | 43.603 |
| 7 | ΛΑΚΩΝΙΑΣ | 3 | 129.557 | 55.910 | 43,15% | 43.186 |
| 8 | ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ | 6 | 175.784 | 118.294 | 67,30% | 29.297 |
| 9 | ΛΕΥΚΑΔΟΣ | 1 | 29.176 | 15.578 | 53,39% | 29.176 |
| 10 | ΑΡΤΗΣ | 3 | 82.341 | 51.683 | 62,77% | 27.447 |
Στον παραπάνω πίνακα, απεικονίζονται οι περιφέρειες με την μεγαλύτερη άνω των 43.000 εγγεγραμμένων αναλογία ανά έδρα και αυτές με την μικρότερη κάτω των 30.000 εγγεγραμμένων αναλογία ανά έδρα. Παρατηρήσεις:
- Μεγάλη ψαλίδα στην αναλογική αντιπροσωπευτικότητα όταν η μία έδρα της Σάμου αντιπροσωπεύει 52.723 πολίτες ενώ η μία έδρα στην Άρτα μόλις 27.447.
- Είναι επίσης σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι 5 από τις 7 περιφέρειες που παρουσιάζουν αποχή άνω του 50% αποτελούν και τις 5 από τις 7 που έχουν την μεγαλύτερη αναλογία εγγεγραμμένων ανά έδρα.
- Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι .οι μονοεδρικές Σάμου / Φωκίδος και Γρεβενών συγκεντρώνουν μαζί 140.827 εγγεγραμμένους σε αντιδιαστολή με την τριεδρική της Άρτας που οι εγγεγραμμένοι ανέρχονται σε 82.341
Είναι αντικειμενικά δύσκολο στην όποια κατανομή να αποφευχθούν οι παραπάνω στρεβλώσεις, θα πρέπει όμως να γίνει ανασχεδιασμός των εκλογικών περιφερειών, μετά την εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων, έτσι ώστε κάθε εκλογική περιφέρεια να εκπροσωπείται με σεβασμό στην αναλογικότητα αλλά και στην αντιπροσωπευτικότητα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα στρέβλωσης , πού όλοι επικαλούνται αλλά δεν τολμούν να το αγγίξουν αποτελεί το μέγεθος αλλά και η ανομοιογένεια της Β Αθηνών που σήμερα εκλέγει 44 βουλευτές -το 15% της βουλής- και απαιτείται για πολλούς λόγους ο χωρισμός της σε 4 – 6 περιφέρειες έτσι ώστε να επιτευχθεί ουσιαστικότερη και αντιπροσωπευτικότερη εκπροσώπηση των εκλογέων της.
ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΨΗΦΙΣΑΝΤΩΝ ΑΝΑ ΕΔΡΑ
| Α/Α | ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΔΡΩΝ | ΕΓΓΕΓΡΑ ΜΜΕΝΟΙ | ΨΗΦΙΣΑΝ | ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ | ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΑΝΑ ΕΔΡΑ | ΨΗΦΟΙ ΑΝΑ ΕΔΡΑ |
| 1 | ΣΑΜΟΥ | 1 | 52.723 | 25.750 | 48,84% | 52.723 | 25.750 |
| 2 | ΒΟΙΩΤΙΑΣ | 3 | 108.108 | 74.777 | 69,17% | 36.036 | 24.926 |
| 3 | ΠΕΛΛΗΣ | 4 | 147.952 | 97.261 | 65,74% | 36.988 | 24.315 |
| 4 | ΡΕΘΥΜΝΗΣ | 2 | 71.244 | 48.405 | 67,94% | 35.622 | 24.203 |
| 5 | ΓΡΕΒΕΝΩΝ | 1 | 43.603 | 24.018 | 55,08% | 43.603 | 24.018 |
| 6 | ΖΑΚΥΝΘΟΥ | 1 | 42.143 | 24.012 | 56,98% | 42.143 | 24.012 |
| 7 | ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ | 6 | 175.784 | 118.294 | 67,30% | 29.297 | 19.716 |
| 8 | ΛΑΚΩΝΙΑΣ | 3 | 129.557 | 55.910 | 43,15% | 43.186 | 18.637 |
| 9 | ΦΛΩΡΙΝΗΣ | 2 | 89.526 | 35.247 | 39,37% | 44.763 | 17.624 |
| 10 | ΚΥΚΛΑΔΩΝ | 4 | 125.740 | 70.393 | 55,98% | 31.435 | 17.598 |
| 11 | ΑΡΤΗΣ | 3 | 82.341 | 51.683 | 62,77% | 27.447 | 17.228 |
| 12 | ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ | 2 | 62.628 | 33.666 | 53,76% | 31.314 | 16.833 |
| 13 | ΧΙΟΥ | 2 | 64.904 | 31.967 | 49,25% | 32.452 | 15.984 |
| 14 | ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ | 2 | 62.706 | 31.827 | 50,76% | 31.353 | 15.914 |
| 15 | ΛΕΥΚΑΔΟΣ | 1 | 29.176 | 15.578 | 53,39% | 29.176 | 15.578 |
| 16 | ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ | 1 | 32.647 | 14.260 | 43,68% | 32.647 | 14.260 |
Στον παραπάνω πίνακα, απεικονίζονται οι περιφέρειες με την μεγαλύτερη άνω των 24.000 αναλογία ψήφων ανά έδρα και αυτές με την μικρότερη κάτω των 20.000 αναλογία ψήφων ανά έδρα. Παρατηρήσεις:
- Μεγάλη ψαλίδα στην αναλογία ψήφων ανά έδρα, η έδρα της Ευρυτανίας αντιστοιχεί σε 14.260 εκλογείς ενώ η μοναδική έδρα της Σάμου αντιστοιχεί σε 25.750. Παρατηρούμε επίσης ότι και οι δύο Περιφέρειες είναι μονοεδρικές.
Η εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων αλλά και η εξ αποστάσεως ψήφος ετεροδημοτών και αποδήμων θα επιφέρει σχετική εξομάλυνση των έντονων διαφορών. Ο ριζικός επανασχεδιασμός των εκλογικών περιφερειών θα έδινε και το οριστικό τέλος σε αυτές τις στρεβλώσεις.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ
- Η μείωση των εδρών της Βουλής από 300 σε 200.
- Η κατάργηση ή η αναθεώρηση του θεσμού των Βουλευτών Επικρατείας.
- Το σπάσιμο των Β Αθηνών / Α Αθηνών/ Α Θεσσαλονίκης /Υπόλοιπο Αττικής σε μικρότερες Περιφέρειες με μέγιστο αριθμό εκλεγόμενων βουλευτών τους (6) έξη.
- Η κατάργηση των μονοεδρικών περιφερειών και η δημιουργία νέων τουλάχιστον διεδρικών με συνενώσεις με όμορους νομούς, ώστε να εξασφαλίζεται η πολύπλευρη εκπροσώπηση ανά περιφέρεια.
- Η χρήση της τεχνολογίας σε ότι αφορά τους εκλογικούς καταλόγους για την εκκαθάριση τους αλλά και για την άμεση ταυτοποίηση και εξυπηρέτηση των ετεροδημοτών και των αποδήμων.
- Η αξιοποίηση «επιτέλους» της επιστολικής ψήφου για τους ομογενείς που διαμένουν σε τόπους που δεν μπορούν να οργανωθούν εκλογικά τμήματα.
Υ.Γ στην συνέχεια παραθέτω λίστα με αναπροσαρμογή των εδρών ανά σημερινή περιφέρεια/εγγεγραμμένους και με αναλογική κατανομή εδρών με βάση τους 50.000 εγγεγραμμένους ανά βουλευτική έδρα. Οι έδρες έχουν μειωθεί στις 201 χωρίς να υπολογισθούν έδρες για βουλευτές επικρατείας και ο υπολογισμός τους έχει όλα τα προαναφερόμενα ελαττώματα εκτός αυτού του περιορισμού των εδρών.
| ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ | ΕΔΡΕΣ | |||
| Β ΑΘΗΝΩΝ | 29 | |||
| Α ΑΘΗΝΩΝ | Α ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ | 10 | ||
| ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΑΤΤΙΚΗΣ | 9 | |||
| ΑΧΑΪΑΣ | ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ | Β ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ | 6 | |
| Β ΠΕΙΡΑΙΩΣ | ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ | ΛΑΡΙΣΗΣ | ΣΕΡΡΩΝ | 5 |
| ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ | Α ΠΕΙΡΑΙΩΣ | ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ | 4 | |
| ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ | ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ | ΕΥΒΟΙΑΣ | ||
| ΑΡΚΑΔΙΑΣ | ΛΕΣΒΟΥ | ΛΑΚΩΝΙΑΣ | ΕΒΡΟΥ | 3 |
| ΗΛΕΙΑΣ | ΗΜΑΘΙΑΣ | ΚΑΒΑΛΑΣ | ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ | |
| ΚΟΖΑΝΗΣ | ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ | ΚΥΚΛΑΔΩΝ | ΠΕΛΛΑΣ | |
| ΠΙΕΡΙΑΣ | ΤΡΙΚΑΛΩΝ | ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ | ΧΑΝΙΩΝ | |
| ΦΛΩΡΙΝΗΣ | ΑΡΤΑΣ | ΒΟΙΩΤΙΑΣ | ΔΡΑΜΑΣ | 2 |
| ΛΕΡΚΥΡΑΣ | ΚΙΛΚΙΣ | ΞΑΝΘΗΣ | ΡΟΔΟΠΗΣ | |
| ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ | ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ | |||
| ΓΡΕΒΕΝΩΝ | ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ | ΖΑΚΥΝΘΟΥ | ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ | 1 |
| ΛΕΥΚΑΔΑΣ | ΣΑΜΟΥ | ΦΩΚΙΔΑΣ | ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ | |
| ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ | ΠΡΕΒΕΖΗΣ | ΛΑΣΙΘΙΟΥ | ΧΙΟΥ | |
| ΡΕΘΥΜΝΟΥ | ||||